LSD

Już sama szata graficzna gimnazjalnych podręczników od chemii niezwykle mnie podniecała. Te wszystkie probówki, szkła, umieszczane w nich ciecze, kwasy – to wszystko cudownie pobudzało wyobraźnię i sugerowało, że to właśnie tego przedmiotu będzie się oczekiwało w szkolnym tygodniu. Naturalnie wszystkie sny i marzenia o lekcjach bazujących na chemicznych doświadczeniach legły w gruzach pod naporem edukacyjnego jarzma. Wszak zaciekawione twarze uczniów są dużo mniej wartościowe od satysfakcji z wypełnienia założonego programu. Mimo to, miłość do chemii wciąż tli się w moim sercu i ma ochotę zostać przekształcona w solidne zarobki.

Tyle w bezkresnym temacie szkolnych ambicji i rozczarowań. Kiedy już w zaciszu domowych czterech ścian przychodzi czas na rozładowanie mniej lub bardziej pozytywnej energii, jedynym słusznym towarzyszem staje się muzyczny odtwarzacz. Niestety, w nauce wspomnianej chemii raczej on nie posłuży, wszak z racji reprezentowania płci męskiej – autor podzielnej uwagi nie posiada. Warto jednak zastanowić się, czy nie działa to w drugą stronę. I nie mówię tu o płynach do konserwacji instrumentów czy polichlorku winylu. Trzeba sobie zdać sprawę, że gdyby nie chemia właśnie, muzyka lat 60 i 70 nie brzmiałaby tak wybitnie, jak mamy okazję tego doświadczać. Poziom jej zaawansowania nie wzrósłby tak szybko, w tak krótkim czasie. Co chodzi (a właściwie błądzi) po głowie autora? Co tak silnie łączy sztukę, wspomnianą epokę i chemię? Naturalnie narkotyki. Konkretniej: psychodeliki.

Jako że terminy ‘harmalina’ czy ‘tetrahydroharmina’ są dla każdego prócz doktoranta chemii jedynie naukowym bełkotem - skupimy się na jednym specyfiku. Specyfiku, którzy w przeciwieństwie do w/w. substancji wywarł bardzo potężny wpływ na światową kulturę, zmienił świadomość dużej części ludzkiej populacji pół wieku temu. Mowa naturalnie o Dietyloamidzie kwasu D-lizergowego. W skrócie (od niemieckiej nazwy substancji) – LSD.

Choć historia specyfiku pełna jest uniesień i nadzwyczajnych osiągnięć, zaczyna się ona od... rozczarowania. Dr Albert Hoffman, szwajcarski chemik po zsyntetyzowaniu LSD miał głęboką nadzieję, że posłuży ono za lek działający rozkurczowo na macicę podczas porodu. Ku niezadowoleniu swojego twórcy, kwas rozluźniał jedynie moralne hamulce laboratoryjnych myszy, a matki jak cierpiały przy swoim największym życiowym trudzie – tak cierpią dalej. Hoffman rzucił więc flakon z substancją w kąt i zajął się innymi badaniami.

Co skłoniło Szwajcara do ponownego sprawdzenia właściwości LSD pięć lat później – nie wie tego nawet on sam. W 1943 roku Hoffman uznał, że testy na niewielkich zwierzętach są niespecjalnie wymiernym i wiarogodnym źródłem i nakazał sobie wstrzyknąć dawkę 250 µg (mikrogramów) specyfiku. Dziwne uczucia towarzyszyły tej chwili – chemik nagle nabrał przekonania, że umiera, wokół niego zaczęły się pojawiać dziwne postacie w złowieszczych maskach. Hoffman przy akompaniamencie halucynacji i zaburzeń równowagi natychmiast wybrał się do lekarza, ten jednak sprowadził go na ziemię diagnozując jedynie powiększone źrenice (służba zdrowia zbliżona poziomem do polskiej). Szwajcar wsiadł na rower i przemierzając psychodeliczną otchłań szczęśliwie dojechał na nim do domu. Ta krótka wycieczka bicyklem stała się wydarzeniem wręcz legendarnym dla każdego amatora LSD.

O pomyślność dalszych losów specyfiku zadbali zafascynowani badaniami Hoffmana psychiatrzy i psychologowie. Czechosłowak Stanislav Grof nieśmiało napomknął, że LSD może wprowadzać ludzi w stany świadomości dalekie od standardowych, Gary Fischer za pomocą substancji z powodzeniem leczył dzieci dotknięte autyzmem. Brytyjczyk Humphry Osmond posunął się o krok dalej i podczas zjazdu New York Academy of Science po raz pierwszy w kontekście LSD użył terminu ‘psychodelia’. Osmond twierdził, że dzięki psychodelicznym substancjom żądny jedynie materialnych korzyści człowiek zmieni się w istotę myślącą, bogatą duchowo, współczującą, ‘w której wizji sztuka, polityka, nauka i religia są jednością’. Nic więc dziwnego, że amatorzy ruchu hippisowskiego odczytali oświadczenie Brytyjczyka jako doskonałą zachętę do stosowania specyfiku i uczynili go jednym z najistotniejszych elementów swojego życia.

Z medycznych sympozjów i chemicznych odczynników LSD przedostało się do organizmów ‘prostego ludu’ głównie za sprawą firmy Sandoz. Naturalnie w celach wyłącznie medycznych, szybko jednak okazało się, że specyfik bardziej niż lekarzom służy hippisowskiej społeczności. Jako, że do aktywacji działania substancji wystarczała równa 1/10 masy ziarenka piasku dawka 100 µg, LSD rozpowszechniło się znacznie szybciej niż działały światowe służby zdrowia. Mimo wykreślenia w 1967r.  dietyloamidu kwasu d-lizergowego z amerykańskiego lekospisu, popularność specyfiku wcale nie miała ochoty się zmniejszać. Wręcz przeciwnie, walka z normami moralnymi narzuconymi przez ‘świat dorosłych’ dodatkowo wyzwalała w hippisach chęć stosowania LSD.

W obiegu wspominana substancja krążyła głównie w postaci znaczków nasączonych roztworem LSD. Wystarczyło jedynie położyć kolorowy papier na język i poczekać kilkanaście/kilkadziesiąt minut na rozpoczęcie psychodelicznej podróży. A ta wiodła swojego pasażera przez krainy zupełnie odmienne od tych, które dane mu było poznać przez dotychczasowe życie. Przez miejsca, w których nie istnieją zarówno kontury budynków, jak i ustawowy, ogólnie przyjęty czas, stany świadomości, w których nastrój zmienia się szybciej od ruchu minutowej wskazówki zegara. LSD wprowadzało w świat, w którym nie dało się poprawnie ocenić zarówno poziomu własnych możliwości, jak i odmierzyć wszelkich dystansów czy wysokości. To właśnie nieprzewidywalność stała się największym zagrożeniem po zażyciu substancji i to jedynie nieobliczalne zachowania biorcy mogły doprowadzić do tragedii. Śmierć po przedawkowaniu LSD bowiem po prostu nie istnieje, zmiany chemiczne po jego przyjęciu nie zagrażają naszemu FIZYCZNEMU zdrowiu.

Substancja została niedługo po 1967r. wyparta przez znacznie silniejsze i groźniejsze narkotyki w rodzaju kokainy czy heroiny. LSD na zawsze odmieniło jednak zarówno światową kulturę, jak i przede wszystkim - muzykę. Wystarczy chociażby porównać to, co grali The Beatles na albumie ‘A Hard Day’s Night’ (1965) z utworami z ‘Sgt. Peppers Lonely Hearts Club Band’ (1967), spostrzec kolosalną różnicę w zaawansowaniu muzyki między twórczością Boba Dylana z początku lat 60' a tym, co grał Hendrix pod koniec dekady. Zupełną metamorfozę przeszły okładki albumów. Tonowane, wręcz grzeszące cnotliwością portrety wspomnianego Dylana czy Elvisa Presleya zostały wyparte przez pstrokate, kolorowe, ociekające artyzmem covery płyt Cream czy wspomnianego Jimiego Hendrixa. Również sposób koncertowania uległ zmianie, nieśmiałe granie zostało wyparte przez wręcz teatralne występy, by daleko nie szukać – w wykonaniu legendarnych Pink Floyd.

LSD nie znajduje już uznania w organizmach współczesnych ‘muzyków’. To byłaby zresztą okrutna profanacja, gdyby po zażyciu jednakowej substancji, co Jim Morrison swoją kakofonię tworzył David Guetta. Być może jednak obecnemu rynkowi muzycznemu potrzeba psychotropu, który odmieni tę okrutną rzeczywistość – czegoś co tak, jak LSD posunie rozwój sztuki we właściwym kierunku. Tak więc, chemicy, naukowcy – do laboratoriów! Choć trzeba przyznać, że teraźniejszym ‘artystom’ potrzeba będzie czegoś naprawdę mocnego*.

To jednak w pełni wyjaśnia zapał autora do studiowania chemii.

* czasem myślę, że i cyjanek by nie zaszkodził